ฝุ่น PM 2.5 กลายเป็นต้นตอของปัญหาสุขภาพที่ไม่ควรมองข้าม ยิ่งถ้าพูดถึงเด็กเล็กที่ระบบทางเดินหายใจและภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรง หากไปเจอกับฝุ่นละอองขนาดเล็กเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดโรคเรื้อรัง เช่น โรคหอบหืด โรคภูมิแพ้ หรือแม้แต่ส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของสมองและปอด ส่งผลเสียทั้งด้านสุขภาพและคุณภาพชีวิต
การรู้ถึงวิธีป้องกันฝุ่น PM 2.5 จะช่วยให้สามารถรับมือได้อย่างเหมาะสม และช่วยปกป้องลูกน้อยให้ปลอดภัย เติบโตตามวัยอย่างมีสุขภาพที่แข็งแรง
ฝุ่น PM 2.5 คืออะไร ?
ฝุ่น PM 2.5 เป็นฝุ่นละอองขนาดเล็กมากที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมโครเมตร หรือประมาณ 1 ใน 25 ของเส้นผมมนุษย์ ด้วยขนาดเล็กจิ๋วเช่นนี้ ทำให้สามารถลอยอยู่ในอากาศได้นาน และซึมเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจได้ลึกถึงปอด ซึ่งถ้าเด็กเล็กได้รับฝุ่นละอองนี้เข้าไป นอกจากจะสร้างความเจ็บป่วยจากการระคายเคืองต่อฝุ่นแล้ว ยังส่งผลกระทบที่เป็นอันตรายร้ายแรงต่อสุขภาพในระยะยาวอีกด้วย
ฝุ่น PM 2.5 เกิดจากอะไร ?
แหล่งธรรมชาติ
ไฟป่า
ไฟป่าเป็นหนึ่งในแหล่งกำเนิดฝุ่น PM 2.5 ที่สำคัญ โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งที่สภาพอากาศแห้งและร้อนจัด ทำให้เกิดไฟป่าได้ง่าย ควันที่เกิดจากการเผาไหม้ของต้นไม้และใบไม้จะปล่อยฝุ่นละอองขนาดเล็กออกมาปริมาณมาก และสามารถแพร่กระจายไปยังพื้นที่ห่างไกลได้ผ่านกระแสลม
ลมพายุที่พัดฝุ่นจากพื้นดิน
ลมพายุสามารถพัดพาฝุ่นละอองขนาดเล็ก ละอองเกลือจากทะเล เกสรดอกไม้ ขึ้นไปในอากาศ และแพร่กระจายออกไปได้ไกล ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดฝุ่น PM 2.5 เช่นกัน
แหล่งที่มนุษย์สร้างขึ้น
ควันจากรถยนต์
การเผาไหม้เชื้อเพลิงจากรถยนต์ โดยเฉพาะรถที่ใช้เครื่องยนต์ดีเซลเป็นแหล่งปล่อยฝุ่น PM 2.5 และจะยิ่งมีจำนวนมากขึ้น ในบริเวณที่มีการจราจรหนาแน่น
ควันจากการเผากลางแจ้ง
การเผาในที่แจ้งไม่ว่าจะเป็น การเผาขยะ เผาเศษพืชจากการเกษตร และการเผาป่าเพื่อเตรียมพื้นที่เพาะปลูก เป็นอีกหนึ่งปัจจัยหลักที่ก่อให้เกิดฝุ่น PM 2.5 ในระดับสูง ทั้งยังสามารถแพร่กระจายไปยังเมืองใหญ่และพื้นที่ใกล้เคียง
ควันจากโรงงานอุตสาหกรรม
โรงงานอุตสาหกรรมที่ใช้เชื้อเพลิงถ่านหิน น้ำมัน หรือแก๊สธรรมชาติในกระบวนการผลิต สามารถปล่อยสารพิษ เช่น ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ และไนโตรเจนออกไซด์ ซึ่งเป็นตัวการสำคัญของฝุ่นละอองขนาดเล็ก
ฝุ่นละอองในอากาศจากการก่อสร้าง
ในพื้นที่ที่มีโครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ เช่น อาคารสูง ทางด่วน หรือโครงการขยายถนน มักจะเกิดฝุ่นละอองจากการขุดเจาะพื้นดิน การตัดหิน และการขนส่งวัสดุก่อสร้าง
ทำไมฝุ่น PM 2.5 อันตรายต่อเด็กเล็ก ?
เด็กเล็กจะได้รับผลกระทบจากฝุ่น PM 2.5 มากกว่าผู้ใหญ่ ด้วยเหตุผลสำคัญ ดังนี้
- เด็กมีอัตราการหายใจเร็วกว่าผู้ใหญ่ ประมาณ 2-3 เท่า เนื่องจากร่างกายต้องการออกซิเจนมากขึ้นเพื่อการเจริญเติบโต ส่งผลให้ร่างกายสูดฝุ่น PM 2.5 เข้าไปในปริมาณมากโดยไม่รู้ตัว
- ระบบภูมิคุ้มกันและระบบการหายใจยังพัฒนาไม่เต็มที่ จึงยังไม่แข็งแรงเพียงพอที่จะต้านทานการระคายเคืองจากฝุ่นละออง และมีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
- ลดความสามารถในการเรียนรู้และความจำ เนื่องจากการเจริญเติบโตของเซลล์สมองและการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาท ถูกฝุ่นละอองขนาดเล็กรบกวน
วิธีป้องกันฝุ่น PM 2.5 สำหรับเด็กเล็ก
การป้องกันฝุ่น PM 2.5 เพื่อให้เด็กเล็กปลอดภัยจากอันตราย และมีสุขภาพที่แข็งแรง สามารถทำได้ดังนี้
- ติดตามสถานการณ์ PM 2.5 อย่างสม่ำเสมอ โดยใช้แอปพลิเคชัน เช่น AirVisual, Air4Thai เพื่อตรวจสอบคุณภาพอากาศก่อนออกจากบ้าน
- หลีกเลี่ยงการพาเด็กเล็กไปทำกิจกรรมนอกบ้าน หากค่าฝุ่นเกิน 50 AQI แต่ถ้าจำเป็นต้องออกนอกบ้านจริง ๆ ควรให้เด็กสวมหน้ากาก N95 หรือ KF94 ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับเด็ก เพื่อช่วยป้องกันฝุ่น
- เสริมสร้างโภชนาการที่ครบถ้วน เน้นการกินผักและผลไม้ที่มีวิตามิน C และ E เพราะมีคุณสมบัติช่วยลดอนุมูลอิสระ รวมถึงอาหารที่มีโอเมก้า 3 เช่น ปลาทะเล ถั่ว เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
- ดื่มน้ำสะอาดวันละ 8-10 แก้วต่อวัน เพื่อช่วยขับสารพิษออกจากร่างกาย และลดการสะสมของฝุ่นในระบบเลือด
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ควรให้เด็กนอน 10-12 ชั่วโมงต่อวัน เพื่อให้ร่างกายได้ฟื้นฟู และระบบภูมิคุ้มกันทำงานอย่างเต็มประสิทธิภาพ
- ควรดูแลเด็กที่มีโรคประจำตัวอย่างใกล้ชิด หากพบความผิดปกติให้รีบไปพบแพทย์
- ปิดประตูหน้าต่างให้มิดชิด หรือใช้ม่านกันฝุ่น เพื่อป้องกันฝุ่นละอองจากภายนอก ไม่ให้เข้ามาในบ้าน
- หมั่นทำความสะอาดบ้าน โดยใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดฝุ่น แทนการปัดฝุ่น เพื่อลดการฟุ้งกระจาย
- เปิดเครื่องฟอกอากาศ ที่มีแผ่นกรอง HEPA ซึ่งสามารถกรองฝุ่น PM2.5 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อเพิ่มปริมาณอากาศบริสุทธิ์
การป้องกันฝุ่น PM 2.5 สำหรับเด็กเล็กต้องทำอย่างรอบด้าน ตั้งแต่การปรับสภาพแวดล้อม ไปจนถึงการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน พ่อแม่สามารถช่วยลดความเสี่ยงให้ลูกได้จากวิธีการเหล่านี้ และมาเสริมเกราะปกป้องลูกน้อยด้วยของใช้ทารกแรกเกิดคุณภาพมาตรฐาน ที่ The Selection มีสินค้าของใช้เด็กแรกเกิด ให้เลือกใช้งานอย่างหลากหลาย หรือสนใจสินค้าอื่น ๆ เพิ่มเติม พร้อมรับโปรโมชันดี ๆ คลิก https://www.theselectionth.com/shop/
ข้อมูลอ้างอิง
- แนวทางการป้องกันและดูแลสุขภาพจากฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน สำหรับสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2568 จาก https://hia.anamai.moph.go.th/web-upload/12xb1c83353535e43f224a05e184d8fd75a/m_magazine/35644/2924/file_download/afa9e7cdcb54dd9be0b2cb3d7bb1abfe.pdf
“The Selection” แพลตฟอร์มที่คัดสรรผลิตภัณฑ์และบริการจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อผู้บริโภคยุคใหม่ที่ใส่ใจสุขภาพ
