ฝุ่น PM 2.5 กับผลกระทบต่อสุขภาพผู้สูงวัยและวิธีป้องกัน

PM 2.5 คือฝุ่นขนาดเล็กที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคนทุกเพศทุกวัย เนื่องจากสามารถแทรกซึมเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจและเข้าสู่กระแสเลือดได้ง่ายดาย โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ที่เสี่ยงต่อการถูกกระตุ้นให้โรคที่เป็นอยู่กำเริบ ทั้งยังอาจเพิ่มโอกาสเกิดโรคร้ายแรงได้อีกด้วย

ดังนั้น การทำความเข้าใจเกี่ยวกับอันตรายของ PM 2.5 เพื่อเตรียมพร้อมรับมือและป้องกันอย่างเหมาะสมจึงจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุปลอดภัย ห่างไกลฝุ่นพิษ

ฝุ่น PM 2.5 มาจากไหน ?

ฝุ่น PM 2.5 มีแหล่งกำเนิดจากทั้งธรรมชาติและกิจกรรมของมนุษย์ โดยสาเหตุหลัก ๆ ได้แก่

• ฝุ่นละอองจากธรรมชาติ เช่น ละอองเกสรดอกไม้ ละอองเกลือทะเล และฝุ่นดิน ซึ่งสามารถลอยเข้าสู่ชั้นบรรยากาศและส่งผลต่อคุณภาพอากาศ
• ควันจากไฟป่า ซึ่งเกิดจากการเผาไหม้ตามธรรมชาติ พบได้บ่อยในช่วงหน้าแล้ง มักส่งผลกระทบรุนแรงในภาคเหนือของประเทศไทย โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีป่าไม้หนาแน่น
• ควันจากท่อไอเสียรถยนต์ โดยเฉพาะจากเครื่องยนต์ดีเซล ซึ่งปล่อยเขม่าควันและสารพิษต่าง ๆ ออกสู่บรรยากาศ ยิ่งในเมืองที่มีการจราจรแออัด ฝุ่น PM2.5 จากแหล่งนี้จะเพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก
• ควันจากการเผากลางแจ้ง เช่น การเผาเศษซากจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร การเผาขยะ หรือการเผาหญ้าในพื้นที่ชนบท ก่อให้เกิดหมอกควันและมลพิษที่กระจายตัวในอากาศ
• มลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม โดยเฉพาะจากกระบวนการเผาไหม้เชื้อเพลิง เช่น ถ่านหิน น้ำมัน และก๊าซธรรมชาติ ส่งผลให้เกิดฝุ่นละอองและก๊าซพิษที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ
• การก่อสร้างและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เป็นแหล่งกำเนิดฝุ่นที่สำคัญในพื้นที่เมืองที่มีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง

ผลกระทบของฝุ่น PM 2.5 ต่อผู้สูงอายุ

ผู้สูงอายุเป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะเจ็บป่วยจากฝุ่น PM 2.5 ได้มากกว่ากลุ่มอื่น เนื่องจากมีระบบภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอลง โดยผลกระทบต่อสุขภาพที่พบบ่อย ได้แก่

ผิวหนัง

เมื่อสัมผัสกับฝุ่น PM 2.5 จะก่อให้เกิดอาการระคายเคือง ผื่น คัน แห้งกร้าน และผิวหนังอ่อนแอลง เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อทางผิวหนังได้ง่ายขึ้น

ดวงตา

ฝุ่น PM 2.5 ที่เข้าสู่ดวงตา จะก่อให้เกิดอาการระคายเคือง ตาแดง แสบ น้ำตาไหล ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตประจำวัน และอาจนำไปสู่ปัญหาการติดเชื้อแทรกซ้อนได้

ระบบหลอดเลือดและหัวใจ

หากฝุ่น PM 2.5 แทรกซึมเข้าสู่ระบบหลอดเลือดและหัวใจ และสะสมอยู่ภายในเป็นเวลานาน จะกระตุ้นให้เกิดอาการเจ็บหน้าอก หายใจถี่ ทั้งยังเพิ่มความรุนแรงของโรคหลอดเลือดหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือหัวใจล้มเหลวได้

ระบบทางเดินหายใจ

ฝุ่น PM 2.5 ที่เข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ จะก่อให้เกิดความระคายเคืองจมูก แสบจมูก ไอ มีเสมหะ แน่นหน้าอก เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อทางเดินหายใจ เช่น ปอดอักเสบ รวมถึงผู้ป่วยโรคหอบหืด โรคหลอดลมอักเสบ มักมีอาการกำเริบรุนแรงขึ้น

วิธีป้องกันและดูแลผู้สูงอายุให้ห่างไกลฝุ่น PM 2.5

การป้องกันและดูแลผู้สูงอายุให้ปลอดภัยจากฝุ่น PM 2.5 สามารถทำได้หลายวิธี ดังต่อไปนี้

• หลีกเลี่ยงการพาผู้สูงอายุไปอยู่ในพื้นที่ที่มีฝุ่นมาก เช่น บริเวณถนนที่มีการจราจรหนาแน่น หรือใกล้แหล่งก่อสร้าง รวมถึงบริเวณที่มีการเผาขยะหรือวัสดุการเกษตร
• ใส่หน้ากากป้องกันฝุ่น PM 2.5 โดยควรเลือกใช้หน้ากาก N95 หรือหน้ากากที่มีคุณสมบัติกรองฝุ่นขนาดเล็กได้อย่างมีประสิทธิภาพ และหมั่นเปลี่ยนหน้ากาก เนื่องจากไม่ควรใช้ซ้ำเกิน 2-3 วัน
• ปิดประตูหน้าต่างในวันที่ค่าฝุ่นสูง เพื่อลดการสะสมของฝุ่นภายในบ้าน
• หมั่นทำความสะอาดบ้านอยู่เสมอ โดยใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดฝุ่นแทนการปัดฝุ่นที่ทำให้ฝุ่นฟุ้งกระจาย
• ใช้เครื่องฟอกอากาศ ที่มีแผ่นกรอง HEPA ซึ่งสามารถกรองฝุ่น PM 2.5 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยลดการระคายเคืองของทางเดินหายใจและเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับร่างกาย
• ล้างหน้า ล้างจมูก และอาบน้ำ หลังออกไปข้างนอก เพื่อชำระฝุ่นละอองออกจากร่างกาย
• ลดการทำกิจกรรมกลางแจ้ง โดยเฉพาะในวันที่ค่าฝุ่นสูง เพื่อหลีกเลี่ยงการสูดดมฝุ่นเข้าไปในร่างกาย
• ติดตามข่าวสารและสถานการณ์ฝุ่นเป็นประจำ ผ่านแอปพลิเคชันตรวจคุณภาพอากาศ เช่น AirVisual หรือเว็บไซต์ของกรมควบคุมมลพิษ

อุปกรณ์ช่วยเหลือผู้สูงอายุสำหรับป้องกันฝุ่น PM 2.5

นอกจากวิธีป้องกันทั่วไปแล้ว การใช้อุปกรณ์ช่วยเหลือผู้สูงอายุก็สามารถเพิ่มความปลอดภัยให้แก่ผู้สูงวัยได้ ดังนี้

• หน้ากากกรองฝุ่นคุณภาพสูง ที่สามารถป้องกันฝุ่น PM 2.5 ได้ดี
• อุปกรณ์ช่วยหายใจ เช่น เครื่องผลิตออกซิเจนสำหรับผู้ที่มีโรคระบบทางเดินหายใจ
• อุปกรณ์ช่วยเดิน เช่น รถเข็น หรือไม้เท้า เพื่อช่วยลดการออกแรงเมื่อจำเป็นต้องออกจากบ้าน ลดการสูดหายใจเอาฝุ่นพิษเข้าสู่ร่างกาย

การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในช่วงที่มีปัญหาฝุ่น PM 2.5 ต้องอาศัยความใส่ใจและการเตรียมพร้อมอย่างรอบด้าน ทั้งการป้องกันและการใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม เพื่อให้ผู้สูงวัยมีคุณภาพชีวิตที่ดีและห่างไกลจากผลกระทบของมลพิษทางอากาศ

มาเพิ่มความมั่นใจในการดูแลสุขภาพของผู้สูงวัย ด้วยอุปกรณ์ผู้สูงอายุคุณภาพมาตรฐาน ที่ The Selection หรือเลือกชมสินค้าอื่น ๆ เพิ่มเติมพร้อมรับโปรโมชันดี ๆ คลิก https://www.theselectionth.com/product-category/elderlypatientcare/

ข้อมูลอ้างอิง

1. สูงวัย ปลอดภัย จากความร้อน และ PM2.5. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2568 จาก https://hia.anamai.moph.go.th/web-upload/12xb1c83353535e43f224a05e184d8fd75a/m_magazine/35644/4954/file_download/5c100aef7ef0e2e23c7fd5f2685ebdde.pdf