ผู้ป่วยติดเตียงกินอะไรได้บ้าง เพื่อสุขภาพและความปลอดภัย

หน้าที่การดูแลผู้ป่วยติดเตียง นอกเหนือจากให้ความสำคัญด้านสุขอนามัย ยังต้องใส่ใจด้านโภชนาการด้วย ดังนั้น ในบทความนี้ เราจะพาไปดูกันว่า ผู้ป่วยติดเตียงกินอะไรได้บ้าง และอะไรที่ไม่ควรกิน พร้อมแนะนำ “อาหารสำหรับผู้ป่วยติดเตียง” ที่จะช่วยบำรุงให้ผู้ป่วยได้สารอาหารอย่างครบถ้วน และเหมาะสม

เข้าใจความสำคัญของโภชนาการสำหรับผู้ป่วยติดเตียง

สำหรับผู้ป่วยติดเตียงที่ไม่สามารถกินอาหารได้เป็นปกติจะเสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหารได้ง่าย และอาจทำให้สำลักได้ ดังนั้นการให้ความสำคัญกับโภชนาการสำหรับผู้ป่วยติดเตียงจึงจะช่วยป้องกันภาวะขาดสารอาหาร และหลีกเลี่ยงอาการสำลักจากภาวะการกลืนลำบากได้ 

สูตรอาหารตามหลักโภชนาการสำหรับผู้ป่วยติดเตียง ควรให้ความสำคัญกับความละเอียด กลืนง่าย  และต้องมีสารอาหารครบถ้วน 5 หมู่ 

หลักการสำคัญในการเตรียมอาหารผู้ป่วยติดเตียง

1. เลือกอาหารที่มีสารอาหารครบ 5 หมู่ คือ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต วิตามิน แร่ธาตุ และไขมัน เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน 
2. เลือกอาหารกลืนง่าย ย่อยง่าย เช่น อาหารเหลว อาหารปั่น อย่างโจ๊กปั่นละเอียด ผัก-ผลไม้ปั่นละเอียด ซุป หรือข้าวสวยบดละเอียดผสมกับเนื้อสัตว์และผัก 
3. ป้อนอาหารให้กับผู้ป่วยในปริมาณที่เหมาะสม ไม่มากหรือน้อยเกินไป และแบ่งอาหารให้เป็นมื้อเล็ก ๆ ประมาณ 5-6 มื้อ
4. ป้อนอาหารในอุณหภูมิที่กำลังพอดี ไม่ร้อนเกินไปเพราะอาจทำให้ลวกปากได้ และไม่เย็นเกินไปเพราะอาจทำให้ผู้ป่วยปวดท้องได้
5. อาจเสริมด้วยอาหารเสริม ในรูปแบบผงที่ผสมไปกับอาหารปั่นและอาหารเหลว หรือเครื่องดื่มเพื่อป้องกันการขาดสารอาหารบางชนิด ทั้งยังจะเป็นการบำรุงร่างกายด้วยสารอาหารอื่น ๆ เพิ่มเติมด้วย 

อาหารเพื่อสุขภาพสำหรับผู้ป่วยติดเตียง

หากถามว่าผู้ป่วยติดเตียงกินอะไรได้บ้าง และอะไรที่ไม่ควรกิน คุณสามารถยึดตามหลักโภชนาการในการรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ได้เลย เพราะมีความสำคัญต่อสุขภาพของผู้ป่วยอย่างมาก ดังนี้

• หมู่ 1 โปรตีน

โปรตีนจะช่วยในการเสริมสร้างกล้ามเนื้อ ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ เช่น เนื้อปลา เนื้อหมู เนื้อไก่ ไข่ไก่ เต้าหู้ ถั่วต่าง ๆ เป็นต้น

• หมู่ 2 คาร์โบไฮเดรต

คาร์โบไฮเดรตจะช่วยเพิ่มพลังงานให้แก่ผู้ป่วยและผู้สูงอายุ ป้องกันอาการอ่อนเพลีย แนะนำว่าควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสม ยกตัวอย่างเช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีท น้ำตาลแดง

• หมู่ 3 ไขมัน

ไขมันจะช่วยส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วยิ่งขึ้น แต่ก็ควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสม และควรเลือกไขมันดีอย่างไขมันไม่อิ่มตัว ซึ่งมีอยู่ในเนื้อปลา นมถั่วเหลือง ผักใบเขียว และผลไม้บางประเภท

• หมู่ 4 วิตามิน

วิตามินเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยและผู้สูงอายุให้แข็งแรง ช่วยบำรุงร่างกาย อาหารที่มีวิตามินสูงจะได้แก่ ผักและผลไม้ต่าง ๆ เช่น ผักคะน้า ผักกาดขาว ผักกวางตุ้ง กล้วย ส้ม ฝรั่ง แอปเปิล กีวี เป็นต้น

• หมู่ 5 แร่ธาตุ

แร่ธาตุเป็นสารอาหารที่ดีต่อร่างกายผู้ป่วยและผู้สูงอายุ เพราะช่วยในการฟื้นฟูร่างกาย ทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ซึ่งอาหารที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุจะได้แก่ ผักและผลไม้ต่าง ๆ เช่น ผักบุ้ง มะละกอ แคร์รอต ตำลึง แตงโม แอปเปิล เป็นต้น

3. อาหารที่ควรเลี่ยงสำหรับผู้ป่วยติดเตียง

  นอกจากอาหารที่ถูกหลักโภชนาการแล้ว ผู้ป่วยติดเตียงยังควรหลีกเลี่ยงอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพเหล่านี้ด้วย 

• อาหารแปรรูป 

อาหารแปรรูป เช่น ไส้กรอก แฮม อาหารกระป๋อง อาหารกึ่งสำเร็จรูป อาหารแช่แข็งต่าง ๆ เป็นอาหารที่ใส่สารปรุงแต่งต่าง ๆ ทั้งยังมีสารกันบูด และมีส่วนผสมของสารปรุงแต่งที่มีปริมาณสูง ซึ่งอาจทำให้มีปัญหาสุขภาพตามมาได้

• อาหารและขนมหวานที่มีน้ำตาลสูง 

ผู้ป่วยติดเตียงควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูง เพราะหากรับประทานอาหารเหล่านี้มากจนเกินไป จะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น เสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน ซึ่งจะไม่ส่งผลดีต่อร่างกาย 

• อาหารโซเดียมสูง 

ปริมาณโซเดียมที่มากเกินไป จะส่งผลต่อการกักเก็บของเหลว อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำ และทำให้ความดันโลหิตสูงได้ ซึ่งอาการเหล่านี้ถือเป็นอันตรายต่อร่างกายอย่างมาก

• อาหารทอดที่มีไขมันสูง

ผู้ป่วยติดเตียง ไม่ควรกินอาหารทอดที่มีไขมันสูง โดยเฉพาะเนื้อแดงที่ผ่านการทอด เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว เพราะเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้

• น้ำอัดลมและเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน

น้ำอัดลมและเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เป็นเครื่องดื่มที่ควรหลีกเลี่ยง เพราะในน้ำอัดลมมีแก๊สเยอะจึงทำให้ผู้ป่วยอาจท้องอืดได้ อีกทั้งน้ำอัดลมยังมีปริมาณน้ำตาลที่สูง ซึ่งจะส่งผลเสียต่อร่างกาย นอกจากนี้ เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอย่าง ชา กาแฟ ส่งผลให้นอนไม่หลับ พักผ่อนไม่เพียงพอ 

ดูแลผู้สูงอายุที่ป่วยติดเตียงได้อย่างอุ่นใจ ด้วยผลิตภัณฑ์อาหารและขนมเพื่อสุขภาพ จาก The Selection ที่มีอาหารเพื่อสุขภาพเหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ พร้อมบริการอื่น ๆ  คัดสรรโดยบุคลากรทางการแพทย์ ดูรายละเอียดผลิตภัณฑ์และส่วนลดพิเศษจาก The Selection ได้ที่ https://www.theselectionth.com/product-category/elderlyproducts/ 

ข้อมูลอ้างอิง

1. Nutrition For Bedridden Patients. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2567 จาก https://getalive.co.in/2023/12/29/nutrition-for-bedridden-patients/
2. Feeding Someone Who Is Bedridden. สืบค้นเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2567 จาก https://www.coastalhhh.org/blog/feeding-someone-who-is-bedridden